Meer dan de helft van alle Nederlanders woont in een huis dat te veel dreigt op te warmen in de zomer, en volgens de huidige eisen niet zo mag worden gebouwd. Dat geldt ook voor de meerderheid van alle senioren, die vanwege hun leeftijd een extra risico op gezondheidsschade lopen als zij te lang in hitte zitten.

Dat blijkt uit een analyse van Investico naar hittescores van huizen. Die graadmeter, die in jargon als ‘TOjuli’ bekend staat, wordt sinds 2021 bijgehouden op energielabels en geeft een risico op oververhitting in huis weer. Bijna tien miljoen Nederlanders, waarvan zo’n twee miljoen ouderen, wonen in een huis waarvan de hittescore te hoog is voor de huidige bouwrichtlijnen.

De score hangt onder meer af van de hoeveelheid glas in een huis, welke gevel op het zuiden staat, of het goed doorlucht en of er airco aanwezig is. Hoe hoger de score, hoe sneller de binnentemperatuur oploopt als het buiten ook warmer wordt. Scoort een nieuwbouwhuis boven een bepaalde waarde, dan moeten er eerst maatregelen genomen worden om de score omlaag te krijgen.

Voor nieuwbouwwoningen is dat een harde eis. Voor bestaande woningen niet, maar de score wordt bij aanvraag van een energielabel wel berekend. Inmiddels is de score van zo’n 1,3 miljoen huizen berekend, en Investico gebruikte die huizen als steekproef om iets te kunnen zeggen over alle huizen in Nederland.

Om de steekproef representatief te maken, heeft databureau Explica gecorrigeerd op onder meer inkomen, leeftijd en de hoeveelheid koop- en huurwoningen uit de verzameling van 1,3 miljoen huizen. Vervolgens kon Explica de resultaten koppelen aan microdata van het Centraal Bureau voor Statistiek, zodat nu duidelijk is hoeveel Nederlandse ouderen in zo’n warm huis wonen.

Ook is te zien in welke regio’s de meeste huizen staan met een te hoge hittescore, en dus een risico op oververhitting. Vooral in het westen van het land en in de grote steden komt dat vaak voor. In Rotterdam overschrijdt bijvoorbeeld ruim 70 procent van de huizen de nieuwbouwnorm, terwijl het in Limburg slechts om 35 procent gaat.

Pieter Nuiten van W/E Adviseurs, dat de overheid adviseerde bij de invoering van de scores, noemt de uitkomsten interessant. “De hittescore is een model dat is ontwikkeld voor nieuwbouw, en zal zeker voor bestaande huizen niet altijd correct zijn. Of een huis zonwering heeft, werd tot voor kort bijvoorbeeld niet meegenomen. Maar het is het beste wat we hebben om naar de huizenmarkt te kijken.”

Tot nu toe was weinig bekend over hoeveel ouderen in een warm huis zitten. Van de twee miljoen senioren in zo’n huis, blijken er 200 duizend boven de 85 jaar. Zij lopen het grootste risico op gezondheidsklachten.

‘Ouderen raken eerder vermoeid en uitgeput door hitte, en kunnen in het ergste geval overlijden’, zegt Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie in het Radboudumc. ‘Je kunt elke hittegolf zo terugzien in de statistieken van oversterfte van het CBS.’ Maar doordat oudere mensen steeds langer thuis blijven wonen, is deze groep steeds minder goed in beeld.

Bovendien krijgen woningcorporaties geen extra middelen van het Rijk om woningen koeler te maken. Voor het isoleren van woningen krijgen zij wel subsidie van de overheid, daarom zijn zij hier de afgelopen jaren juist mee bezig geweest. Maar door geen rekening te houden met hitte tijdens het isoleren van woningen, houden die de warmte tijdens een hittegolf juist langer vast. ‘We zijn druk met isoleren, maar er is te weinig focus op ventilatie en zonwering’, zegt Tjerron Boxem, van de Rotterdamse woningcorporatie Havensteder.

In de zogenoemde isolatie-afspraken tussen het Rijk, gemeenten, corporaties en woningeigenaren wordt het woord ‘hitte’ slechts in het voorbijgaan genoemd. Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt in een reactie dat er momenteel geen norm bestaat voor hittestress in bestaande huizen. Het ministerie zegt in overleg te zijn met de Huurcommissie om te kijken of hittestress makkelijker als officieel gebrek van een woning kan worden bepaald.

Onze collega’s van EenVandaag maakten voor dit onderzoek een kaart met daarop alle huizen met een hittescore. Benieuwd naar je eigen adres? Klik dan hier.