Honderdduizenden arbeidsmigranten die in Nederland wonen en werken, maar niet zijn ingeschreven bij een gemeente, komen vooralsnog niet in aanmerking voor een vaccinatie tegen corona. Dat blijkt uit navraag van Platform voor Onderzoeksjournalistiek Investico bij het ministerie van Volksgezondheid. Dit verontrust artsen en virologen, omdat het gaat om een groep die juist extra risico loopt en daardoor ook een groter risico voor anderen vormt. 

‘Arbeidsmigranten zijn deels extra kwetsbaar voor corona omdat ze dicht op elkaar wonen, werken en vervoerd worden’, zegt Ashis Brahma, arts bij de GGD Noord- en Oost-Gelderland die onderzoek doet naar coronabesmettingen onder arbeidsmigranten. “Daarom is het des te verstandiger ze wel mee te nemen bij de vaccinaties.’

Alle arbeidsmigranten – ingeschreven bij een gemeente of niet – betalen voor een zorgverzekering, zegt viroloog Bert Niesters van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Daarom alleen al zouden ze een vaccinatie aangeboden moeten krijgen, vindt hij. Bovendien loopt de hele samenleving een risico als een grote groep niet wordt gevaccineerd. ‘Dan blijf je een reservoir voor het virus houden. Doelstelling moet gewoon zijn om iedereen in Nederland die dat wil te vaccineren.’

Een praktisch probleem bij het al dan niet inenten van deze groep is dat veel arbeidsmigranten niet zijn opgenomen in de reguliere Basisregistratie Personen (BRP). Uit een schatting in 2019 blijkt dat deze groep minimaal 250 duizend arbeidsmigranten bedraagt. Na vier maanden zijn arbeidsmigranten verplicht zich bij de gemeente in te schrijven in de BRP, maar een groot deel doet dit niet en blijft dus ongeregistreerd lange tijd in Nederland. Zij zijn daardoor moeilijk te vinden voor de overheid. 

Eén prik

Volgens de huidige plannen van VWS worden alleen de arbeidsmigranten die wel in de BRP staan ingeschreven gevaccineerd. Het ministerie denkt momenteel na of het wenselijk is om alle arbeidsmigranten in te enten. De Gezondheidsraad adviseerde onlangs om het Janssen-vaccin in te zetten voor moeilijk bereikbare groepen als arbeidsmigranten. Dat vaccin is praktisch, omdat je met één prik klaar bent.

Ook GGD-arts Brahma noemt dit vaccin als geschikte kandidaat. ‘Maar het blijft ingewikkeld hoe je deze mensen moet bereiken voor vaccinatie.’ Je zult op de een of andere manier samen moeten werken met de uitzendbureaus, zegt hij: ‘Die weten vaak beter waar deze mensen zijn.’

Cruciale beroepen

Brancheorganisatie Algemene Bond Uitzendondernemingen (ABU) werkt graag mee, zegt woordvoerder Simone Nederend. ‘Als mensen niet gevaccineerd zijn, kan dat voor onveilige situaties op de werkvloer en woonlocatie zorgen. We praten al weken over een oplossing voor dit probleem in gesprek, maar de tijd begint nu wel te dringen.’ ABU is samen met een aantal uitzendbureaus zelf aan de slag gegaan met een plan om deze groep arbeidsmigranten te bereiken voor een vaccinatie. ‘Dat bieden we binnenkort aan bij het RIVM.’

Vakbond FNV vindt het onacceptabel dat deze groep arbeidsmigranten wordt uitgesloten van vaccinatie, zegt vicevoorzitter Kitty Jong. De vakbond gaat er bij het ministerie van VWS op aandringen dat zij alsnog worden gevaccineerd. ‘Deze mensen werken vaak in cruciale beroepen en verdienen dezelfde bescherming als ieder ander’, zegt Jong. ‘Het tekent hoe er in Nederland nog te vaak naar ze wordt gekeken: als tweederangsburgers.’