Tientallen panden in de Amsterdamse binnenstad zijn de afgelopen jaren vrijwel onopgemerkt opgekocht door een lid van een van oorsprong Pakistaanse familie die eind jaren negentig betrokken was bij witwassen en ondergronds bankieren. Terwijl de gemeente Amsterdam de Oude Burgwallen in het oude centrum opkocht om ze uit handen van onduidelijke investeerders te halen, kocht de handelaar een deel van de Nieuwe Burgwallen op. Dat blijkt uit onderzoek van Platform Investico voor De Groene Amsterdammer.

De overnames zijn onderling gefinancierd door familieleden en deels door hypotheken van de Rabobank ter waarde van tientallen miljoenen euro, blijkt uit de transacties. Ondanks uitgesproken zorgen van de wijkagent hebben politie, justitie of gemeente de overnames tot dusver niet grondig onderzocht. Ook de betrokken notaris had vragen moeten stellen, zegt Martin Freijssen van het Bureau Financieel Toezicht (BFT), de waakhond van het notariaat.

Onderlinge financiering

De panden zijn aangekocht door Ziauddin Choudrey, een van de vier broers die aan het begin van deze eeuw door de Amsterdamse rechtbank werd veroordeeld wegens betrokkenheid bij witwassen van crimineel geld; het overtreden van de Wet Wisselkantoor en ‘hawala-bankieren’. Anders dan zijn broers werd Ziauddin Choudrey in hoger beroep vrijgesproken. In de jaren erna kwam hij nog meermaals met justitie in aanraking en aan zijn panden kleeft een lijst met incidenten, overtredingen en bestuurlijke boetes.

Volgens Choudrey zijn alle transacties volstrekt legaal en onderdeel van zijn normale bedrijfsvoering in beheer, verbouw en verhuur van vastgoed. Onderlinge financiering is in zijn netwerk heel gebruikelijk, zegt hij. ‘Als iemand hier iets wil verkopen, komt hij naar mij toe’. Een recente onroerend-goed transactie met zijn veroordeelde broer was volgens hem een vriendendienst. In totaal deed Choudrey volgens het Kadaster sinds 2002 zeker 27 aankopen die nog op zijn naam staan in de Amsterdamse regio. Veel van de panden zijn opgesplitst, soms in wel twintig delen.

Controle ondermaats

De Rabobank wil niet ingaan op specifieke transacties, maar erkent dat de bank een plicht heeft om ongebruikelijke transacties te onderzoeken; zeker als een betrokkene eerder vanwege een veroordeling in het nieuws is geweest. ‘In zijn algemeenheid zouden de beschreven signalen moeten leiden tot tot nader onderzoek.’ De Gemeente Amsterdam, die al decennia werkt aan het bestrijden van ondermijning, erkent dat de controle op vastgoedtransacties waarbij de gemeente niet zelf betrokken is, een probleem vormt. ‘Vooraf kan de gemeente nauwelijks voorkomen dat criminelen geld witwassen via vastgoed of een pand misbruiken voor criminele doeleinden.’

De notaris die een van de opvallende hypotheekconstructie passeerde, Bas Boeser in Haarlem, zegt altijd uitgebreid cliëntenonderzoek te doen bij ‘rode vlaggen’ maar voelt zich beperkt in zijn mogelijkheden. ‘Wij zijn geen detectives. Ik vind dat wij nogal beperkt onderzoek kunnen doen: ik zou graag een zwarte lijst van mensen hebben die wij als notarissen onderling kunnen delen, maar besef dat dit niet kan.’