De Tweede Kamer moet de privatisering van de keurders in slachthuizen opnieuw tegen het licht houden. ‘Het is duidelijk dat er iets moet gebeuren’, zegt D66- woordvoerder Tjeerd de Groot naar aanleiding van onderzoek van Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico naar de positie van keurders, dierenartsen en werknemers in slachthuizen, dat vandaag wordt gepubliceerd in De Groene Amsterdammer.

De privatisering van de controle op hygiëne en dierziekten in slachthuizen moet worden teruggedraaid, zeggen de keurders zelf in het onderzoek. Zij zijn verantwoordelijk voor de eerste controles aan de slachtlijn, maar vinden dat hun werk faalt door een veel te hoog werktempo, te weinig bevoegdheden en een gebrekkige samenwerking met de dierenartsen van de Voedsel en Warenautoriteit NVWA.

‘We zouden er voor het publieke belang moeten staan,’ zegt een keurder. ‘Maar het gaat nu alleen nog om winst maken.’ Een NVWA-dierenarts bevestigt de gebrekkige communicatie met controleurs aan de slachtlijn. Personeel op de werkvloer onderschrijft de hoge werkdruk en de vooral ‘papieren’ controle. Tomek, een Poolse slachter in de kalverslachterij: ‘We kregen laatst een hygiëne training. Alles was in het Nederlands. Er waren mensen bij van vijf verschillende nationaliteiten, en niemand sprak de taal. Maar we hebben het allemaal gehaald.’

De communicatie tussen de keurders en dierenartsen van de NVWA schiet tekort, concludeert de D66-woordvoerder. ‘Dat die twee nu nauwelijks contact hebben, zoals uit het artikel blijkt, kan natuurlijk niet’. Het terugdraaien van de privatisering sluit hij niet uit. ‘Maar misschien moeten we (bij de NVWA, red.) ook denken aan het van elkaar scheiden van de taken keuring en toezicht.’ Een half jaar geleden vroeg D66 samen met CDA en VVD de regering de positie van de private keurders beter te regelen. Tot actie heeft dat nog niet geleid. Voor maatregelen wil De Groot blijven optrekken met het CDA. ‘Dat vergroot de kans dat er ook werkelijk iets zal gebeuren.’

Privatisering

Ook prof. mr. Pieter van Vollenhoven, voorzitter van de Stichting Maatschappij en Veiligheid, pleit ervoor de private keuringsdienst, ‘als eerste linie van bewakers van de voedselveiligheid’, weer onder te brengen bij de NVWA. ‘Het klinkt aantrekkelijk om de veiligheid over te laten aan de professionaliteit van de sectoren zelf. Maar een kwalitatief, onafhankelijk en goed functionerend overheidstoezicht blijft absoluut noodzakelijk om te controleren of die voornemens ook worden waargemaakt’.

Tot 2006 waren de keurders aan de slachtlijn in dienst van de voorloper van de NVWA. Volgens de slachtbedrijven en overheid kon 9 miljoen per jaar worden bespaard door hen te laten werken voor het private bedrijf KDS. Dat bedrijf brengt haar diensten in rekening bij de NVWA, die de kosten doorberekent aan de slachtbedrijven.

Die financiering, waarin de bedrijven hun eigen keuring betalen, is onderdeel van het probleem, zegt Van Vollenhoven die het toezicht in slachthuizen al jaren kritisch volgt. ‘De Stichting Maatschappij en Veiligheid vindt het principieel onjuist dat activiteiten van de NVWA in rekening worden gebracht en dat daardoor discussies gaan ontstaan in de sfeer van “dat kunnen wij goedkoper doen”. Dit artikel toont wederom aan dat in de slachthuizen geen sprake is van een acceptabele situatie voor mens en dier. De toezichthouder moet over voldoende informatie kunnen beschikken om doortastend te kunnen optreden, maar beschikt daar nu niet meer over.’

Meer geld voor de controle in slachterijen is ook het pleidooi van GroenLinks-woordvoerder Laura Bromet. ‘De slager moet niet zijn eigen vlees keuren, maar de realiteit is helaas ook dat er jarenlang is bezuinigd op toezicht’, zegt ze. Samenwerken met CDA en VVD voor nieuwe maatregelen, zoals D66 bepleit, wekt bij Bromet weinig vertrouwen. ‘Er zijn hierover al veel debatten geweest in de Tweede Kamer maar met name VVD en CDA houden de vleesindustrie telkens de hand boven het hoofd. Voorstellen om arbeidsomstandigheden of voedselveiligheid te verbeteren worden door deze partijen keer op keer weggestemd.’