Het aantal jongeren dat in verslavingsklinieken behandeld wordt voor ernstige verslaving aan gamen, is tussen 2015 en 2018 verdubbeld. Dat blijkt uit een rondgang langs klinieken door Nieuwsuur en Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico. Gespecialiseerde verslavingsklinieken hebben een volle wachtlijst voor gameverslaafden die ernstige sociale problemen ondervinden vanwege hun online spelverslaving.

In Nederland is geen enkele instantie verantwoordelijk voor de registratie van gameverslaving. Zorgverzekeraars houden de cijfers niet bij, evenmin als de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Investico, Nieuwsuur en De Groene Amsterdammer vroegen de data rechtstreeks op bij de verslavingsklinieken, waaruit blijkt dat zich nu jaarlijks 500 tot 1000 jongemannen laten opnemen in een kliniek. Bijna de helft van de gameverslaafden is jonger dan 18, de jongste verslaafden zijn 12 of 13.

‘Er is bij ons maar één verslaving die vaker voorkomt, dat is cannabis’, zegt Jan Willem Poot, oprichter van jongerenkliniek Yes We Can Clinics. Alleen de ernstigste gameverslaafden worden in de behandeling toegelaten. ‘Zij hebben drie, vier, vijf jaar lang achttien uur per dag op hun kamer zitten gamen. Hun motoriek is veranderd en hun hygiëne is zeer slecht. Ze douchen minder dan één keer per week en gaan te laat naar de wc. Jongeren komen hier binnen met duizenden en duizenden euro’s schuld. Ze jatten creditcards.’

Games worden door de makers bewust steeds verslavender gemaakt, blijkt uit het onderzoek van Investico en Nieuwsuur. De nieuwste generatie gratis spellen gebruiken digitale fruitautomaten, zogenoemde ‘loot boxes’, om spelers zo lang mogelijk in de game te houden. Grote gameontwikkelaars als Electronic Arts hebben patent aangevraagd voor technieken om spelers zoveel mogelijk geld uit te laten geven.

De Nederlandse Kansspelautoriteit kan tegen de meeste games niet optreden, ook al zijn de ‘loot boxes’ eigenlijk een vorm van gokken. Zolang de spellen geen echt geld uitkeren, vallen ze buiten de Wet op de Kansspelen. Vorig jaar onderzocht de Autoriteit tien verschillende games waarvan er vier illegale ‘boxes’ bleken te bevatten. Welke dat waren wordt niet bekendgemaakt. ‘We doen liever niet aan naming en shaming’, zegt Jork Netten, verantwoordelijk voor toezicht op de gamesector.

Afgelopen jaar publiceerde de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) een definitie voor gameverslaving waar hulpverleners hun diagnose op baseren. Volgens de game-industrie in Nederland is er echter onvoldoende bewijs voor het bestaan van gameverslavingen. ‘Er woedt een wetenschappelijke discussie of gameverslaving wel bestaat. Wij denken van niet,’ zei directeur Anne de Jong van brancheorganisatie voor entertainment en de game-industrie NVPI begin 2019 tegen het Algemeen Dagblad. Op vragen van Investico of hij nog steeds denkt dat gameverslaving niet bestaat, gaat De Jong niet in.