Artsen in Nederland zijn voor het versturen van patiëntgegevens zoals lab uitslagen, hartfilmpjes en mri-scans nog elke dag afhankelijk van de post, fax en telefoon.

Na het stranden van het zwaar bediscussieerde landelijk elektronische patiëntendossier (EPD) in de Eerste Kamer in 2011, is het nog steeds niet mogelijk om landelijk elektronische patiëntgegevens te versturen.

Voor medisch specialisten en artsen op de spoedeisende hulp en weekendposten is dit reden voor zorg. Zij snakken naar onderlinge uitwisseling, blijkt uit ons onderzoek. De huidige werkwijze ‘heeft levens gekost’, zegt spoedeisende hulparts Eikendal. ‘Zoals wij nu werken is het megafrustrerend, mega tijdrovend en megafoutgevoelig.’

Maar daar is niet iedereen het mee eens, en met name huisartsen zijn kritisch. We ondervroegen voor De Groene Amsterdammer samen met vakblad Medisch Contact daarom 248 huisartsen over de noodzaak voor landelijke uitwisseling, hun bezwaren en wensen.

Principiële bezwaren

Ongeveer twee derde van de huisartsen zegt dat de invoering van een landelijk EPD niet noodzakelijk is voor het werk als huisarts, blijkt uit de enquête. ‘Ik heb het nooit gemist,’ schrijft één van de huisartsen. ‘De patiënt weet over het algemeen de belangrijkste dingen zelf wel en als huisarts heb je in principe alle specialistenbrieven tot je beschikking.’

De invoering van een landelijk elektronisch patiëntendossier is noodzakelijk voor mij als huisarts.

Beeld door:
Visualisatie: Adriana Homolova

Iets meer dan de helft van deze huisartsen vindt het niet alleen onnodig, maar heeft zelfs principiële bezwaren tegen een landelijk elektronisch patiëntendossier, zo blijkt. Bijna 90 procent van hen heeft onvoldoende vertrouwen in de beveiliging van een dergelijk systeem. ‘Een hartaanval in het verleden mag iedereen weten,’ schrijft een huisarts. ‘Maar een hoge bloeddruk kan bij een arbeidsconflict beter binnen de muren van een spreekkamer blijven.’ Een andere huisarts is bang voor de rol van verzekeraars: ‘In Engeland hebben specialisten patiëntendossiers verkocht aan verzekeraars. Wie zegt dat dit hier niet kan gebeuren?’ Ook is bijna twee derde van de tegenstanders bang voor meer ‘bureaucratische last’.

Heeft u bezwaren tegen het invoeren van een landelijk elektronisch patiëntendossier?

‘Als huisarts heb je een jarenlange behandelrelatie met je patiënt’

Deze resultaten sluiten aan bij de ervaringen van een deel van de huisartsen die Investico voor het onderzoek interviewde. Voormalig SP-senator en huisarts Tineke Slagter is altijd fervent tegenstanders geweest van het EPD. ‘Als huisarts heb je een jarenlange behandelrelatie met je patiënt,’ zegt ze. Ook twijfelt ze aan de noodzaak van het systeem. ‘Er is nooit bewezen dat de zorg er beter door wordt.’

Alternatief EPD

Na het EPD-debacle in de Eerste Kamer lanceerden koepelverenigingen van artsen en apothekers het Landelijk Schakelpunt (LSP); een privaat alternatief voor het mislukte EPD. Artsen en apothekers kunnen zo medicatiegegevens en een deel van de huisartsgegevens binnen de regio opvragen, mits de patiënt er toestemming voor heeft gegeven.

Maar huisartsen maken er weinig gebruik van, blijkt uit officiële cijfers van de vereniging die het LSP beheert. Zo’n 80 procent van de huisartspraktijken is aangesloten op het uitwisselsysteem maar slechts de helft van hen maakt er daadwerkelijk gebruik van.

Wij ondervroegen huisartsen naar hun kritiek op het systeem. De belangrijkste redenen om geen gebruik te maken van het uitwisselsysteem zijn zorgen over privacy en het gebrek aan noodzaak, blijkt uit onze enquête. De helft hen vertrouwt niet op de veiligheid. ‘Omdat in mijn ogen de privacy niet voldoende gewaarborgd is,’ schrijft een van de respondenten. ‘Twijfels over privacy,’ schrijft een ander. ‘Omdat ik het medisch beroepsgeheim in stand wil houden,’ schrijft weer een ander.

Meer informatie uitwisselen

De overgrote meerderheid van de huisartsen (85%) die wel gebruik maakt van het uitwisselsysteem gebruikt het vooral om een overzicht te maken van de voorgeschreven medicijnen. Ruim twee derde vraagt wel eens de voorgeschiedenis van de patiënten op en de laatste vijf consulten.

Waarvoor gebruikt u het Landelijk Schakelpunt?

Beeld door:
Datavisualisatie: Adriana Homolova

Ruim 60 procent van de ondervraagden huisartsen heeft geen behoefte heeft aan het uitwisselen van meer informatie. De overige veertig procent zou wel graag meer willen uitwisselen. De helft vraagt om meer uitwisseling met specialisten en het versturen en opvragen van bijvoorbeeld lab uitslagen of scans.

Zou u meer gegevens willen uitwisselen dan via het Landelijk Schakelpunt mogelijk is?

Beeld door:
Datavisualisatie: Adriana Homolova

Een kleine minderheid vraagt om volledige inzage. Eén van de huisartsen schrijft: ‘Graag volledige uitwisseling, dan beoordelen patiënt en ik tijdens een consult wat relevant is om in te zien.’ Een andere respondent schrijft expliciet voorstander te zijn van een landelijk elektronisch patiëntendossier zodat de arts geen ‘correspondentie hoeft te verwerken’ en altijd ‘up to date is bij iedere patiënt.’