De behandeling van gevoelige persoonsgegevens van websitebezoekers en gebruikers van apps door mediabedrijf Talpa van John de Mol, staat op gespannen voet met de privacywetgeving. Dat blijkt uit onderzoek van Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, Follow the Money en De Groene Amsterdammer. Toezichthouder voor privacy Autoriteit Persoonsgegevens zet op basis van het onderzoek vraagtekens bij Talpa’s gebruik van persoonsgegevens.

Het mediabedrijf van De Mol, bekend van programma’s als Big Brother en Utopia, knoopt gegevens aan elkaar van gebruikers van het groeiend netwerk van op dit moment 23 websites en 10 apps, waardoor zeer persoonlijke profielen ontstaan waarin vrijwel alles van de bezoeker bekend is. De verzameling betreft onder meer namen, adressen, leeftijd, inkomen, profielfoto’s, informatie over geslacht en relatie, werkgever, functie op het werk en gebruikte zoekwoorden en getoonde interesses. Talpa zegt hierdoor te beschikken over persoonsgegevens van nu al 7,5 miljoen Nederlanders.

Het aantal sites is de afgelopen anderhalf jaar sterk gegroeid door bedrijfsovernames van De Mol, die onder meer persbureau ANP kocht en VoetbalTV begon, een app waarvoor alle amateurwedstrijden worden opgenomen en waarin beelden door gebruikers kunnen worden gedeeld. De gegevens worden verwerkt binnen Talpa Connect. Dat stapelt informatie op elkaar die bezoekers achterlaten bij alle aangesloten websites zoals Hart van Nederland, Utopia, Juke, Radio 538, Vakantieveilingen.nl en binnenkort waarschijnlijk een te lanceren nieuws-app.

Volgens Talpa worden de gegevens netjes volgens de regels van de privacywet verwerkt. De Autoriteit Persoonsgegevens zet daar vraagtekens bij. Zo stelt Talpa onder meer informatie te delen met ‘derde partijen’ zonder te zeggen wie dat zijn. ‘Dat is niet in overeenstemming met de wet. Je moet weten wie dat zijn en met welk doel zij je persoonsgegevens verwerken’, aldus de autoriteit.

Een eigen nieuwsdienst

‘Onze filosofie is de full funnel – een totale trechter,’ zegt scheidend Talpa-topman Pim Schmitz in een vraaggesprek met Investico en Follow the Money. ‘Wij willen de consument 24/7 volgen. Als ik ‘s ochtends wakker word is het eerste wat ik doe het nieuws checken, op de telefoon of iPad die naast het bed ligt. Dat is het eerste mediaconsumptie-moment. Daar wil je zíjn als mediabedrijf. Daarom heeft Talpa ook het ANP gekocht, om een toestroom van berichten te hebben voor een eigen nieuwsdienst.’

Uiteindelijk streeft Talpa naar zo volledig mogelijke profielen van iedereen. Schmitz: ‘Waar iemand ook zit bij ons, vanaf het moment dat hij inlogt zou ik willen weten wie het is. Dat is ook het moeilijkst; we moeten uiteindelijk zorgen dat alle gegevens die we van je hebben in het juiste bakje komen. En het juiste bakje, dat ben jij zelf; voor iedereen één bakje met gegevens.’

Ook deze filosofie maakt Talpa volgens de Autoriteit Persoonsgegevens kwetsbaar. ‘De privacywet gaat er vanuit dat jij zelf de baas bent over je eigen persoonsgegevens. Daarvoor moet je voor elk gegeven weten waarom dat specifieke stukje informatie verzameld wordt. Je wil niet dat je gegevens zomaar in een verzamelbak zitten, daar moet een doel voor zijn’, benadrukt de autoriteit in een reactie.

Datzelfde bezwaar geldt volgens de toezichthouder voor een onderzoeksproject dat Talpa wil beginnen met wetenschappers. Doel daarvan is om ‘nieuwe formats, innovatieve content en nieuwe businessmodellen’ te ontwikkelen voor de massaal verzamelde persoonlijke data. Het bedrijf van John de Mol deed daarvoor onlangs een oproep in samenwerking met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO. Wetenschappers krijgen toegang tot geanonimiseerde datasets van Talpa om uit te zoeken ‘welke kwantitatieve en kwalitatieve dimensies relevant en bruikbaar zijn als input voor de ontwikkeling van gepersonaliseerde content.’

Dat lijkt strijdig met het beginsel dat persoonsgegevens alleen met een duidelijk doel mogen worden verzameld, en dus niet voor iets waar achteraf een toepassing voor wordt verzonnen, reageert de Autoriteit Persoonsgegevens. ‘Het is niet zo dat je een zo groot mogelijke bak met gegevens mag verzamelen die je naar believen kunt inzetten voor welk fijn commercieel plan je ook bedenkt.’

De toezichthouder benadrukt dat het geen specifiek onderzoek heeft gedaan naar Talpa, en alleen in algemene termen reageert op de vraag of delen van het privacyreglement in overeenstemming zijn met de wet. De nieuwe Europese privacywet is pas dit voorjaar ingevoerd en kent nog nauwelijks jurisprudentie. Een specifiek onderzoek zou moeten uitwijzen of Talpa wettelijke grenzen overschrijdt.

Ondanks de kritische kanttekeningen blijft Talpa erbij dat ze zich nu al houdt aan alle regels. Over het gebruik van beelden en persoonlijke data van gebruikers op VoetbalTV is het bedrijf in gesprek met de privacy-toezichthouder. Die gesprekken worden door Talpa als ‘plezierig’ ervaren. Talpa wil er alles aan doen om ‘het vertrouwen dat de consument in ons stelt, terug te geven’, zegt de woordvoerder.

Consumenten kunnen deels voorkomen dat Talpa hun persoonsgegevens aan andere bedrijven doorgeven als ze dóórklikken naar het privacyreglement en daar handmatig instellingen veranderen. ‘Ook filteren we wel degelijk in data en brengen we beperkingen aan in wat er verzameld en verwerkt wordt. Het beeld dat wij op elke mogelijke manier ongelimiteerd data verzamelen, is pertinent onwaar.’