Als een succesvolle Britse privé-school voor hoger onderwijs, zo portretteert het EuroCollege zich graag voor de buitenwereld. In een promotiefilmpje voor de vestiging in Amsterdam figureren twee meisjes in donkerblauw maatpak, witte blouse en zwarte pumps. ‘Welkom bij het EuroCollege in Amsterdam. Mijn naam is Ceyda en dit is Wieky.’ Hun haar zit in een paardenstaart, om hun nek dragen ze een oranje-blauw gestreepte stropdas, in hun handen houden ze ieder een stapeltje dikke boeken. SUCCES, is de titel van het boek dat bovenop ligt. Aan de muren hangen posters met Engelstalige slogans¹ in hoofdletters: ‘Winners never stop learning’.

Gezeten op een leren bank, in een vanwege corona uitgestorven kantine, vertelt Wieky dat ze op de opleiding heel erg close zijn met elkaar en dat de begeleiding ‘supergoed’ is. ‘We zijn gewoon één grote familie en dat vind ik top.’ De camera glijdt langs een poster met de zeventien regels voor succes die het EuroCollege hanteert, ontleend aan de Amerikaanse zelfhulpauteur Oliver Napoleon Hill.² Hill is vooral bekend van het boek Think and grow rich, verplichte kost op het EuroCollege, want ‘Leaders³’. Regel 1: Wees altijd positief.

Dat is ook de boodschap van directeur, eigenaar en grootaandeelhouder van de onderwijsonderneming Edu van de Walle, die al een paar keer met opvallende onderwijskundige uitspraken in het nieuws kwam. Zo liet hij in 2017 optekenen in het Algemeen Dagblad⁴ dat ‘dyslexie niet bestaat op het EuroCollege.’ In het Parool stelde hij dat ziek zijn een keuze⁵ is en tijdens een interview met radiostation BNR beweerde hij zelf ‘proefondervindelijk’ te hebben vastgesteld dat ‘de dames’ geen orde kunnen houden en dat hij daarom weinig vrouwen⁶ voor de klas heeft staan. Op zijn school is het iedere donderdag pakkendag.⁷ Meisjes mogen het eerste jaar in het geheel geen broeken dragen, alleen maar een rok.⁸

Word nu Vriend van Investico en versterk de onderzoeksjournalistiek in Nederland

Steun ons

Van de Walles EuroCollege is een private mbo- en hbo-instelling; een kostbare vorm van onderwijs die aanslaat bij ouders en studenten die er vanuit gaan dat duur ook beter is. Zo zijn er meer in Nederland,⁹ met namen als Business School Noteboom, Hogeschool Tio en Capabel Hogeschool. Het EuroCollege heeft vestigingen in Rotterdam, Amsterdam en Utrecht.¹⁰ Het collegegeld bedraagt ongeveer 20 duizend euro¹¹ per jaar. De opleidingen op het gebied van hotelmanagement, evenementen en international business administration worden versneld aangeboden. In ruil daarvoor belooft EuroCollege kleinschalig onderwijs, onderwezen door ervaren ondernemers die direct uit het veld komen, en intensieve begeleiding aan de ‘best presterende school van Nederland’, waar 80 procent binnen drie jaar afstudeert.

Maar van dat rooskleurige beeld blijft weinig over in gesprekken met betrokkenen bij de school. De Groene Amsterdammer en Investico spraken tientallen ouders, (oud)-studenten en (ex-)medewerkers van het EuroCollege. Zij schetsen een beeld van tekortschietend onderwijs; uitlopende studies; extra kosten, extreme discipline en een volslagen onduidelijk toezicht. Dit voorjaar vertrokken zowel de vestigingsdirecteur van Amsterdam als van Rotterdam.

Torenhoog collegegeld, annuleringsfee, vertragingsboete

‘Ik voelde me een oplichter als ik op de open dagen nieuwe studenten over de school vertelde,’ zegt een oud-student, die haar naam liever niet in de media ziet verschijnen. Ze koos voor privé-hbo omdat ze het ‘in één keer goed wilde doen’, maar na een chaotische en onprettige tijd besloot ze de school te verlaten. Daarop volgde eerst een telefoontje vanuit het hoofdkantoor in Rotterdam, of ze haar keuze niet nog eens zou heroverwegen. Toen ze de uitschrijving toch doorzette, ontving ze een aankondiging van een ‘annuleringsfee’ van enkele duizenden euro’s, op basis van de kleine lettertjes in het studiecontract.¹²

Die klacht staat niet op zichzelf. Van de vestiging in Amsterdam studeert er dit jaar geen enkele student af binnen de voorgehouden 2 jaar en 8 maanden, een enkeling lukt het misschien binnen drie jaar.¹³ Ook (oud-)studenten uit Rotterdam komen met dezelfde klachten (zie kader): nauwelijks begeleiding bij scripties, constant wisselende docenten, begeleiders en directies, onnavolgbare feedback op ingeleverde opdrachten en de dreiging van een ‘boete’ van 4.400 euro per kwartaal als je studievertraging¹⁴ oploopt.

Dat komt bovenop een totaalbedrag van ruim 50 duizend euro dat leerlingen na 2 jaar en 8 maanden betaald hebben. Dat bedrag bestaat uit meer dan 16650 euro jaarlijks collegegeld, plus ‘bijkomende kosten’ (waaronder inschrijfgeld, kosten van één verplicht te dragen pak per jaar, interne examenkosten en studiematerialen) van in totaal vierduizend euro.¹⁵ Niet alleen rijke ouders maken gebruik van de school. Volgens medewerkers leent tussen de 50 en de 70 procent van de studenten dat geld bij overheidsdienst DUO.¹⁶

Ondermaatse scriptiebegeleiding

‘We zijn woest. Ik heb mijn kind niet eerder zo kwaad, radeloos en hulpeloos gezien als de laatste vijf maanden,’ vertelt een verontwaardigde ouder¹⁷ uit Amsterdam aan de telefoon. Ook hij wil zijn eigen naam en de naam van zijn kind niet in de krant; uit vrees dat het nog meer gedoe en nog meer vertraging gaat opleveren. ‘We willen nu zo snel mogelijk klaar zijn, en daarna zetten we misschien een advocaat erop.’ Ze vertellen wat we ook van andere studenten en van een externe, door hen zelf ingehuurde scriptiebegeleider horen: de feedback op de scripties is willekeurig, nodeloos gedetailleerd en regelmatig niet op tijd.¹⁸ ‘Ik heb om m’n hoofd moeten staan om aandacht te krijgen,’ zegt de student. Een andere student, uit Rotterdam, zegt twee hoofdstukken van de scriptie te hebben ingeleverd, toen een maand niets gehoord te hebben om vervolgens feedback op slechts één van de twee teksten te hebben ontvangen.¹⁹

‘De school blijft volledig in gebreke,’ zegt de boze ouder.²⁰ ‘We hadden vanaf september maar één scriptiedocent op bijna vijftig studenten, daardoor hebben we de eerste drie maanden eigenlijk niets kunnen doen,’ vult zijn kind aan. ‘We zijn niet begeleid, we moesten het zelf maar oplossen.’ ‘Bij privéonderwijs, en voor dit bedrag,’ zegt een andere ouder,²¹ ‘wil je ontzorgd worden. Dat is op het EuroCollege niet het geval, je moet er bovenop blijven zitten, anders leveren ze niet.’

Uitloop

Een paar jaar geleden stapte Willem Herselman voor het eerst EuroCollege binnen voor een open avond, op zoek naar een school voor zijn zoon. Hij vertrok met een nieuwe bijbaan: het EuroCollege vroeg hem of hij, als ondernemer, geen zin had om af en toe een les te komen geven vanuit zijn praktijkervaring. Binnen een half jaar was Herselman adjunct-directeur van de Amsterdamse vestiging; anderhalf jaar later stond hij aan het hoofd.

Eind mei stapte hij op, samen met drie andere vaste stafleden. ‘Ik ben ondernemer,’ legt de voormalig producent van Eigen huis en tuin zijn vertrek uit. ‘En in het bedrijfsleven hebben wij een heel eenvoudige afspraak: als jij betaalt, lever ik.’ Op het EuroCollege gebeurt dat volgens Herselman niet. ‘Als tien procent de scriptie binnen de tijd haalt, is het veel.’ zegt hij. Hij had genoeg van de in zijn ogen terechte klachten van studenten en ouders, zowel over de dagelijkse begeleiding op school als over het moeizame afstudeertraject, dat centraal geregeld is vanuit het Rotterdamse hoofdkantoor. Zijn dochter vertelde in de eerste weken van de coronacrisis dat ze ook wel weer wilde gaan studeren. Toen ze vroeg of het EuroCollege misschien een goede keuze zou zijn, schrok hij van zijn eigen reactie. ‘Geen sprake van!’

‘Op het hbo wordt in het eerste jaar goed begeleid, maar daarna is daar geen tijd meer voor. Dit vond ik wanprestatie,’ zegt Karlijn van Doorn die in 2018 vertrok als directeur van de Rotterdamse vestiging. ‘De slagingspercentages die EuroCollege op de website zet zijn absoluut niet waar’, beaamt een andere oud-vestigingsdirecteur²² die anoniem wil blijven. ‘Binnen twee jaar en acht maanden haalt bijna niemand zijn hbo, en binnen drie jaar zal het ongeveer de helft zijn. Dat krijg je met een onderbezet scriptiebureau.’

Hoog verloop onder personeel

‘Ik ben met een burn-out de deur uitgelopen’, zegt een oud-medewerker van het EuroCollege.²³ ‘Continu waren er pesterijen, er hing een sfeer waarin steeds iemand de pispaal moest zijn.’ Veel oud-medewerkers vertellen vergelijkbare verhalen over een onveilige sfeer, waar je werkplezier alleen maar afhangt hoe directeur Van de Walle over je denkt. ‘De ene dag was ik zijn beste vriend, en de volgende keer wil hij je weg hebben.²⁴ Je weet nooit waar je aan toe bent.’

Het verloop op het EuroCollege is hoog. De vestiging in Amsterdam is na het vertrek van Herselman toe aan zijn vierde directeur sinds begin 2019.²⁵ De in Rotterdam versleet het EuroCollege de afgelopen drie jaar vijf verschillende vestigingsdirecteuren.²⁶ De teugels werden daar na het vertrek van de laatste directeur stevig aangehaald. ‘Zie mij als een Noord-Koreaan die de dictator is van deze school’, zei de interim-directeur, die van Koreaanse afkomst is, tijdens een terugkomdag voor mbo-leerlingen.²⁷ Het leidde tot commotie onder de leerlingen. In een brief naar ouders²⁸ schrijft hij achteraf ‘volgens sommigen te direct te zijn geweest’ en ‘niet de juiste woorden te hebben gebruikt’.

Op aandringen van personeel vond dit voorjaar een interne audit plaats door Jan Kloosterman, consultant en docent van het EuroCollege in Rotterdam. De conclusies zijn vernietigend, blijkt uit een vertrouwelijke notitie:²⁹ ‘de kwaliteit van het examenbureau schiet tekort’, ‘de inhoud van het curriculum is niet consistent’. De werkdruk wordt ‘als hoog ervaren, daardoor veel stress, burn-outs en uitval.’ Ook is er ‘structurele onderbezetting op de werkvloer’, die zorgt voor ‘extreem hoge werkdruk binnen alle divisies’ en een ‘grote uitstroom onder het personeel: kapitaalvernietiging.’ Er is sprake van ‘een gebrek aan leiderschap/management.’ Een laatste aandachtspunt: ‘Wat we verkopen (versneld & begeleid) ook kunnen waarmaken.’

Adverteren met nepkenmerken

Ouders of aspirant-studenten krijgen van dat alles niets te horen. Op de website van het EuroCollege staat onder het kopje ‘EuroCollege beste van Nederland?’ een forse claim: tachtig procent van de studenten zou binnen drie jaar afstuderen. ‘Hoe hard zijn onze cijfers? Keihard’, aldus de website.³⁰ Accreditatieorganisatie voor het hoger onderwijs NVAO zou dit hebben vastgelegd in een ‘goedkeurende verklaring.’ Diezelfde NVAO zou EuroCollege bovendien ‘als eerste particuliere instelling het bijzondere kenmerk Beste Presterende School’ (sic) hebben toegekend.³¹

Volgens de accrediteringsorganisatie bestaat er echter geen ‘goedkeurende verklaring’ en wordt ook geen slagingspercentage vastgesteld: ‘We zullen het EuroCollege verzoeken geen misleidende informatie te verspreiden.’ Over het kenmerk Beste Presterende School³² kan ze kort zijn: ‘Dit kenmerk bestaat niet.’

    Ook over de MBO-afdeling staan laaiend enthousiaste berichten op de site, toegeschreven aan een enquête van de belangenorganisatie voor MBO-leerlingen, de zogenoemde JOB-monitor. ‘De mbo-opleidingen van het EuroCollege scoren ver boven gemiddeld,’ meldt het bericht.³³ ‘Vooral op het gebied van onderwijs, begeleiding en sfeer wordt hoog gescoord.’ Daarmee geconfronteerd blijft het bij JOB lange tijd stil, maar uiteindelijk horen we: ‘Om eerlijk te zijn heeft deze vraag een soort van mysterie bij ons opgeroepen. Wij zien dat EuroCollege resultaten van de JOB-monitor gepresenteerd heeft, maar zij hebben zich nooit aangemeld³⁴ hiervoor.’ Enkele weken later zijn de prestatiebeweringen van de website verdwenen.³⁵

‘EuroCollege is gebouwd op deadlines en discipline’

Op een glazen schuifdeur aan de Westblaak prijkt het oranje-blauwe logo van het EuroCollege. Eronder staan in grote letters de namen van maar liefst zes steden: Rotterdam, Amsterdam, Utrecht, Eindhoven, Groningen, Harbin. Alleen in de eerste drie plaatsen zijn daadwerkelijk scholen. De opening van de Groningse en Eindhovense vestigingen staat gepland voor deze zomer. Het Chinese Harbin was een bestemming tijdens de tiendaagse Business trip vorig jaar.³⁶

‘Wij doen wat andere scholen slechts beloven,’ stelt directeur-eigenaar Van de Walle.³⁷ We zitten in een ruime vergaderzaal op de zesde verdieping. Aan de muur hangt een certificaat van de branchevereniging voor particuliere opleiders, naast een setje Japanse zwaarden en een zwaaiende Chinese gelukskat. Ook de zeventien regels van Oliver Napoleon Hill ontbreken niet. Volgens Van de Walle³⁸ is hij ‘een onderzoeker die het algoritme van succes heeft blootgelegd’.

EuroCollege is gebouwd op deadlines en discipline, legt hij uit. Dit jaar ging het volgens hem mis in Amsterdam omdat het team daar het EuroCollege-concept niet goed uitvoerde. ‘Dat merkte ik meteen als ik daar binnenkwam: baarden, gymschoenen, stropdassen scheef.’ Volgens Van de Walle spelen de problemen alleen dit jaar op de Amsterdamse vestiging: directeur Willem Herselman ‘heeft zijn taak onbehoorlijk uitgevoerd’ en zou er na zijn vertrek op uit zijn EuroCollege in een kwaad daglicht te stellen. Maar ook oud-studenten en oud-medewerkers uit Rotterdam vertellen over onderbezetting en studie-uitloop.

Herselman wijst er in een reactie op dat Van de Walle hem na zijn vertrek nog uitnodigde³⁹ om zaken uit te praten en ‘mogelijk samen naar de toekomst te kijken’. ‘Waarom zou hij dat willen als ik niet functioneerde?’ Verder verwijst hij naar het resultaat van de interne audit: ‘Daaruit blijkt dat het EuroCollege zelf verantwoordelijk is voor het niet-functioneren.’

Over de betaalde studievertraging zegt Van de Walle: ‘Daar spelen we mee. Er worden afwegingen gemaakt op het niveau van de individuele student.’ Het is louter een pressiemiddel om studenten te motiveren hun scriptie op tijd af te maken. Het gaat niet om geld, dat volgens Van de Walle vaak later zelfs teruggegeven wordt.

Van de Walle geeft toe dat hij de ‘keiharde’ cijfers die hij onterecht aan de NVAO toeschreef, inmiddels van zijn website heeft gehaald. Het niet-bestaande kenmerk voor de ‘beste presterende school’ noemt hij ‘een ongelukkig formulering’. Hij heeft ‘even geen commentaar’ op de verzonnen resultaten uit de MBO-enquête van JOB-monitor op de EuroCollege-website: ‘Ik weet heel veel van de inhoud, maar daar weet ik niets van.’ Over de vergelijking met Noord-Korea die de Utrechtse vestigingsdirecteur maakte, zegt de schooldirecteur dat het ‘extreem onschuldig is, als hij het heeft gezegd.’

Het beeld van te hoge werkdruk en de vele burn-outs, waarvan meerdere oud-medewerkers en het resultaat van de interne audit getuigen, herkent hij niet. ‘Ik heb zelf ook een burn-out gehad, maar toen heb ik gewoon doorgewerkt.’ Volgens hem is er geen sprake van een hoge doorloop. Het vertrek van vestigingsdirecteuren en stafleden verklaart hij als volgt: ‘We zijn een selectie-elftal, niet iedereen kan daar zomaar in meedraaien.’ Bovendien stelt hij dat het aantal arbeidsconflicten ‘op één hand te tellen is.’ Ook de klachten over studie-uitloop vindt hij onterecht. Die komen voort uit de hoge eisen die EuroCollege stelt en als de school te veel begeleiding zou bieden, komt volgens hem de accreditatie in gevaar. En los daarvan: ‘Wij zijn nu eenmaal geen diplomafabriek, zoals het Luzac.’

Na afloop brengt van de Walle brengt ons in contact met studenten die nu eens wél positieve ervaringen hebben en ons te woord willen staan. Het zijn voornamelijk studenten die in 2016 en 2017 zijn afgestudeerd en op tijd klaar waren. Zij zijn positief over hoe het EuroCollege hen gevormd heeft, de langstudeerders hebben het volgens hen aan zichzelf te danken. Toch zegt een aantal de problemen te herkennen. ‘Het merendeel van mijn lichting was niet op tijd klaar met z’n studie,’ zegt één alumnus.⁴⁰ ‘Bij mij wisselden ook de medewerkers van het scriptiebureau, en ik heb op een gegeven moment tegen ze gezegd:  “jullie maken afspraken met mij, maar ik maak ook afspraken met jullie, en daar moeten jullie je aan houden”. Maar ja, in het bedrijfsleven moet je soms ook op je strepen staan,’ zegt alumnus Tim.⁴¹ 

Accreditatieorganisatie kijkt alleen naar ‘basiskwaliteit’

Edu van de Walle speelt met zijn particuliere EuroCollege in op het maatschappelijk ongenoegen over het reguliere hbo-onderwijs. Die hebben nu eenmaal het imago van mega-instellingen die matig onderwijs bieden en geplaagd worden door diplomafraude, en waar studenten weinig meer zijn dan een nummer. Gemiddeld haalt slechts de helft van de hbo’ers hun diploma binnen vijf jaar, een derde studeert überhaupt niet af.⁴² Het EuroCollege stelt, ook na het aanpassen van de website, dat het hoger scoort dan de landelijke gemiddelden. ‘Circa 80 procent studeert af’ is nu de claim.⁴³ Als dat klopt, is dat inderdaad nog steeds beter dan veel concurrenten in het publiek gefinancierde onderwijs. Met zorgvuldig geselecteerde studenten die zelf minstens 50 duizend euro in de opleiding moeten investeren, is de motivatie waarschijnlijk ook iets groter.

Probleem is dat beweringen van dure scholen als het EuroCollege simpelweg niet te checken zijn. Terwijl van elke reguliere opleiding de instroomcijfers en slagingspercentages openbare informatie⁴⁴ zijn, zijn die gegevens over privéscholen nergens te vinden. ‘Het is concurrentiegevoelige informatie’, zegt een voorlichter van de Dienst Uitvoering Onderwijs,⁴⁵ die de cijfers van de onderwijssector bijhoudt, ‘zelfs binnen onze organisatie mag niet iedereen bij die cijfers.’

 De Onderwijsinspectie zegt in een reactie niet verantwoordelijk te zijn voor het toezicht op de kwaliteit van het hbo. Wel nam de inspectie een pinnige passage op in haar jaarlijkse rapport ‘De Staat van het Onderwijs’: ‘de kwaliteit en volledigheid van de data in het particuliere hoger onderwijs is niet voldoende om de prestaties in termen van studentenaantallen en studentsucces in beeld te kunnen brengen.’ De inspectie spreekt de hoop uit dat de particulier onderwijsbranche en het ministerie zich ‘met verhoogde inspanning’ gaan inzetten om die kwaliteit te verbeteren.

Investico werkt altijd samen met andere media. Zo versterken we de onderzoeksjournalistiek in Nederland.

Lees meer over ons

De Onderwijsinspectie zegt in een reactie niet verantwoordelijk te zijn voor het toezicht op de kwaliteit van het hbo. Wel nam de inspectie een pinnige passage op in haar jaarlijkse rapport De Staat van het Onderwijs:⁴⁶ ‘de kwaliteit en volledigheid van de data in het particuliere hoger onderwijs is niet voldoende om de prestaties in termen van studentenaantallen en studentsucces in beeld te kunnen brengen.’ De inspectie spreekt de hoop uit dat de particulier onderwijsbranche en het ministerie zich ‘met verhoogde inspanning’ gaan inzetten om die kwaliteit te verbeteren.

Accreditatieorganisatie NVAO ziet wel toe op de onderwijskwaliteit, maar toetst slechts eens in de zes jaar. De organisatie kijkt dan alleen naar de ‘basiskwaliteit’, zegt een woordvoerder.⁴⁷ Dat stempel zorgt ervoor dat een student een lening kan afsluiten bij de staat, en voor duurdere opleidingen kan jaarlijks ook nog eens ruim achtduizend euro extra worden bijgeleend.⁴⁸ ‘Als ze geaccrediteerd zijn, voldoen ze aan de basiseisen’, zegt de woordvoerder. ‘Wij toetsen de marketing niet.’

 ‘Als zo’n opleiding kleine of grotere leugentjes verspreidt, dan gaat de Inspectie of de NVAO daar niet meteen naar kijken’, bevestigt zelfstandig adviseur en hoger onderwijsexpert Peter Kwikkers.⁴⁹ ‘Als je je inschrijft bij zo’n privé-opleiding ga je een contract met ze aan’, legt hij uit, ‘terwijl je je bij een reguliere hogeschool of universiteit eenzijdig laat inschrijven. Een student aan een niet door de overheid-bekostigde opleiding moet naar de burgerlijk rechter als ze vindt dat dat contract is geschonden. De inspectie en de minister hebben daar niet direct iets over te zeggen.’

De belangrijkste vorm van toezicht op privé-opleidingen is de NVAO-accreditatie, zegt Kwikkers, die in het verleden ook plaatsnam in accreditatiepanels. ‘Maar vanuit mijn eigen ervaring moet ik constateren dat er een verschil zit in het functioneren van die waarborging door de NVAO en Inspectie tussen particuliere en reguliere instellingen.’

Zo zijn we in Nederland in een situatie terecht gekomen waar een student die tweeduizend euro betaalt voor een opleiding bij een reguliere hogeschool, kan controleren of die opleiding doet wat ze belooft. Maar betaalt de student een bedrag van twintigduizend per jaar voor een private opleiding, dan moet ze afgaan op de blauwe ogen van de schooldirecteur.

Ook succesgoeroe Oliver Napoleon Hill, wiens regels in het EuroCollege aan de muur hangen, had een eigen privéschool. Hij startte in 1909 het Automobile College of Washington, waar hij leerlingen opleidde tot autobouwer, chauffeur en verkoper. In april 1912 beschuldigde het tijdschrift Motor World⁵⁰_ _de school ervan aan oplichting te doen en gebruik te maken van misleidend marketingmateriaal dat zo doorzichtig was dat het ‘een belediging is voor iedere persoon met een gemiddelde intelligentie.’