Sekswerkers en hun klanten negeren het verbod op het uitoefenen van ‘contactberoepen’. Ze blijven vaak uit financiële noodzaak aan het werk, ook nadat de bordelen en seksclubs op 15 maart werden gesloten. Dat blijkt uit een analyse van advertenties op de drie grootste sites voor seksadvertenties, Kinky-, Sexjobs- en Speurders.nl door dataprogramma Pointer en Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, mede voor De Groene Amsterdammer en het Rotterdamse online tijdschrift Vers Beton.

Sinds de oproep om anderhalve meter afstand te houden en zoveel mogelijk thuis te blijven, is het aantal advertenties op Kinky.nl wel degelijk afgenomen. Eind vorige week stonden er echter nog ruim 3.864 advertenties online, actief op zoek naar klanten. Op Sexjobs zijn nog ruim 12.600 advertenties voor fysieke afspraken, te vinden. Op Speurders gaat het om 31.000 advertenties.

De houding van de websites is halfslachtig: ze melden dat prostitutie momenteel verboden is, maar plaatsen advertenties die het aanbieden wel. Sekswebsites zijn in Nederland nog niet door de overheid gesloten, in tegenstelling tot de situatie in veel andere landen zoals Oostenrijk en Frankrijk.

Mondkapje

Het aantal advertenties met specifieke verwijzingen naar het coronavirus stijgt zelfs flink sinds de maatregelen van de Rijksoverheid en het RIVM van kracht zijn. Tijdens de momentopname vorige week maakten minstens 88 sekswerkers op Kinky, 216 personen op Sexjobs en 91 personen op Speurders een verwijzing naar corona in hun advertentieteksten. Sekswerkers kunnen meerdere advertenties tegelijk aanbieden, dus is gekeken naar het aantal accounts dat hiermee adverteert. 216 sekswerkers geven aan tijdelijk hun werk neer te leggen: ‘Ik wil de verspreiding van corona helpen stoppen. Daarom zie ik voorlopig af van het ontvangen van gasten.’ 179 sekswerkers zeggen expliciet dat zij ondanks het coronavirus blijven doorwerken: ‘Ik draag een mondkapje, maar dat is ook alles wat ik aan heb.’

De koepelorganisatie voor publieke gezondheidsinstellingen, GGD GHOR Nederland, waarschuwt voor de risico’s voor de volksgezondheid wanneer contactberoepen als sekswerk in de huidige situatie doorgaan. ‘Ons advies is dan ook om geen seks te hebben, behalve als je bij elkaar in huis woont. Dit heeft uiteraard gevolgen voor sekswerkers, want die moeten stoppen met werken. Wij kunnen ons voorstellen dat dat voor sommigen lastig is vanwege de inkomensafhankelijkheid. Toch is het uitermate belangrijk.’

Het RIVM sluit zich aan bij de reactie van de GGD. ‘Sekswerk is een contactberoep. Dus het advies lijkt me duidelijk: dit mag niet’, stelt RIVM-woordvoerder Harald Wychgel.

Financiële noodzaak

Het doorwerken gebeurt vaak uit financiële noodzaak, blijkt uit interviews onder de betrokkenen. Veel sekswerkers komen door verschillende redenen niet in aanmerking voor de steunmaatregelen die voor de crisis in het leven zijn geroepen. Volgens Andre van Dorst, directeur van de Vereniging Exploitanten Seksbedrijven, gaat het om minstens 5000 à 6000 vergunde sekswerkers die ‘altijd aan hun fiscale verplichtingen hebben voldaan.’ Ook veel thuiswerkende sekswerkers betalen als zzp’er belasting, zegt hij, maar vallen mogelijk buiten de boot. Hoeveel is onduidelijk.

Sekswerkers die als zzp’er werken kunnen aanspraak maken op een versoepelde sociale regeling, zegt de overheid. Dezelfde waar ook andere zzp’ers nu op kunnen terugvallen: het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz). Ze kunnen hiervoor aankloppen bij de gemeente en hoeven tijdelijk niet te voldoen aan de gebruikelijke inkomenseis of partnertoets.

‘Opting in’

Maar er zijn veel uitzonderingen, zoals sekswerkers die tevens student zijn en een lening hebben. Ook werken veel sekswerkers bij clubs of raambedrijven via een fiscale ‘opting-in’- regeling. Zij zijn dan niet in dienst van een seksbedrijf, maar zijn ook geen zzp’er, waardoor zij nu tussen wal en schip dreigen te vallen. Ook sekswerkers uit Europese landen die hier minder dan vijf jaar werken zitten in de knel. Om in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning duurzaam verblijf moeten zij aantonen financieel zelfstandig te zijn. Een periode bijstand ontvangen kan roet in het eten gooien.

Vier hulpverleningsorganisaties vragen aandacht voor de noodsituatie bij vier Nederlandse ministeries. Gemeenten moeten volgens hen duidelijkheid krijgen of buitenlandse sekswerkers en sekswerkers die via de zogeheten ‘opting-in’ regeling werken, aanspraak maken op de bijzondere bijstand.

Geen reserves

Rob Kelder, zorgcoördinator bij hulpverleningsorganisatie Fier in Leeuwarden ziet dat veel sekswerkers gedwongen moeten doorwerken. ‘Cliënten hebben geen reserves. Die paar dagelijkse tientjes die ze verdienen hebben ze echt nodig om te eten. Klanten weten hoe hoog de nood is en maken daar misbruik van.’ Minke Fischer, unitmanager bij Belle, een hulpverlenersorganisatie in de provincie Utrecht, ziet de hulpvragen enorm toenemen: ‘Kan ik blijven bestaan? Dat is de grootste angst.’

Speurders.nl laat, naar aanleiding van onze bevindingen, weten voorlopig de rubrieken voor fysieke afspraken te sluiten: ‘Wij nemen onze verantwoordelijkheid en zijn reeds bezig om de advertenties en rubrieken waar fysieke afspraken in worden aangeboden, tot nader orde te sluiten.’