‘Erdal en Faruk? Nee, die zijn er niet.’ Gürsel Kilic tilt net de kratten met asperges uit een bestelbus. De familie Kilic runt al meer dan 25 jaar een Turkse supermarkt in de Eindhovense wijk Tongelre. In 2015 probeerden ze het met een nieuwe vestiging in een hippe vershal op bedrijventerrein Strijp-S. Maar die flopte, omdat de verhuurder gerechten als kebab en kapsalon niet helemaal in het concept vond passen.

Gürsels broers Erdal en Faruk zijn directeur van twee bv’s – Equus Netherlands en Aurora Netherlands – die gezamenlijk 150 miljoen euro op de balans hebben staan. We willen graag weten hoe ze directeur zijn geworden van deze miljoenenbedrijven. Gürsel Kilic belt zijn broer op, wisselt wat woorden in het Turks en geeft zijn iPhone door. ‘Dat directeurschap? Dat heb ik via mijn zakelijke netwerk’, zegt Faruk Kilic. ‘Meer mag ik er niet over zeggen.’

We komen de broers Kilic tegen tijdens drie maanden onderzoek van Investico, mede voor Trouw en De Groene Amsterdammer, naar de ‘schaduwtrustsector’. Daarin worden diensten van trustkantoren – het beheren van brievenbusbedrijven voor buitenlandse klanten – verdeeld over losse bedrijven en personen. Daardoor zijn het volgens de wettelijke definitie geen trustkantoren en -diensten meer. De betreffende brievenbusbedrijven verdwijnen uit de statistieken. En ze worden veel minder streng gecontroleerd op witwasconstructies en terrorismefinanciering.

Een buitenlandse kleptocraat of een drugsbaron die inkomsten uit criminele activiteiten wil verdoezelen, tuigt meestal een ingewikkelde kerstboom van bedrijfjes op in verschillende landen. De uiteindelijke gebruiker van de structuur kan op die manier uit het zicht worden gehouden. Vanwege de vele belastingverdragen met andere landen en de goede financiële dienstverlening is Nederland een aantrekkelijke schakel in zulke structuren. Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam blijkt dat wereldwijd 23 procent van deze belastingroutes via Nederland loopt. De dienstverleners die deze rondpompmachine van buitenlands geld laten draaien, zijn de trustkantoren. Om te voorkomen dat brievenbus-bv’s in Nederland gebruikt worden voor witwassen, belastingfraude en terrorismefinanciering staan trustkantoren onder streng toezicht.

Word nu Vriend van Investico en versterk de onderzoeksjournalistiek in Nederland

Steun ons

Wet Toezicht Trustkantoren

Op dit moment ligt in de Tweede Kamer een nieuwe Wet Toezicht Trustkantoren (WTT), die nog hogere eisen stelt aan de rol van het trustkantoor als poortwachter: controleren of klanten hun postbus-bv niet gebruiken voor malafide praktijken. Maar die strenge WTT is een wassen neus, blijkt uit ons onderzoek. Witwassers en belastingfraudeurs worden er niet mee aangepakt. Want voor kwaadwillenden is het doodeenvoudig om de wet te ontduiken.

Advocaat Melis van der Wulp, die promoveerde op het toezicht in de trustsector, legt uit wat daarvan de risico’s zijn. ‘De WTT is een tool om de cliënten die een trustkantoor niet zou moeten willen bedienen eruit te halen. Als trustdienstverlening buiten de WTT om wordt gedaan, worden de risico’s niet adequaat beheerst en ontstaat een verhoogd risico van witwassen. Zo simpel is het.’

De precieze omvang van deze schaduwtrustsector is lastig te bepalen. In off the record-gesprekken gaven meerdere medewerkers van trustkantoren aan dat de ondergrondse trustsector inmiddels misschien wel groter is dan de door De Nederlandsche Bank (DNB) gereguleerde trustsector. In ons onderzoek kwamen we vele tientallen brievenbusbedrijven tegen die eerder beheerd werden door een trustkantoor onder DNB-toezicht, maar die nu ‘ondergronds’ zijn gegaan. DNB zegt geen zicht te hebben op de omvang. Ook het ministerie van Financiën kent het verschijnsel, maar weet niets over de omvang. ‘Het probleem wordt bestudeerd’, zegt een woordvoerder.

De bv’s waar de Eindhovense broers Kilic directeur van zijn, staan ingeschreven in een monumentaal kantoorpand in Helmond. Op dat adres zitten nog negen bv’s, met opgeteld bijna een miljard euro aan bezittingen op de balans. De directeuren van deze bv’s vormen een bont gezelschap van kleine ondernemers uit de regio Eindhoven: een communicatieadviseur, een ICT’er, een headhunter en een autohandelaar. Gevraagd naar hun directeurschappen geven ze allen hetzelfde antwoord: de functie kreeg ik via mijn netwerk, de rest is bedrijfsgeheim.

Van wie is dan dat miljard in Helmond? De tien bv’s zijn volgens dezelfde internationale constructie opgezet. Ze hebben een Slowaaks bedrijf als aandeelhouder, dat op zijn beurt weer eigendom is van een moederbedrijf op Cyprus. Een van die tussenschakels haalde in 2016 het Slowaakse nieuws. Territorio s.r.o. bleek met een winst van driehonderd miljoen euro het meest winstgevende bedrijf van het land, op twee grote olie- en gasreuzen na. Maar onderzoeksjournalisten kwamen niet verder dan een papieren bestuurder op een flatje in een buitenwijk van Bratislava.

Uit onderzoek van Investico in de Cypriotische Kamer van Koophandel en de openbare database van de Panama Papers blijkt dat zeker vier van de tien bv’s in Helmond uiteindelijk te linken zijn aan de oprichters van de Russische Absolut Group, een concern dat actief is in vastgoed, elektronica en het bankwezen. De Absolut Bank was volgens een artikel in The Wall Street Journal uit 2005 begin deze eeuw betrokken bij een witwasoperatie waar ook ABN Amro een rol in speelde. De Russische Centrale Bank zou Absolut begin 2015 een boete hebben opgelegd vanwege witwaspraktijken. Of de brievenbus-bv’s in Helmond daar enig verband mee hebben, weten we niet. Er kunnen ook legitieme redenen zijn om een bv in Nederland aan te houden, bijvoorbeeld vanwege fiscale voordelen.

Een trustkantoor moet met een grondig onderzoek beoordelen of er witwasrisico’s kleven aan klanten die buitenlandse miljoenen hier in een bv willen stallen. Tot 2015 waren de bv’s in Helmond klant van een trustkantoor in Maastricht, blijkt uit het handelsregister. Daarna verhuisden ze naar de jaren-dertigkantoorvilla in Helmond, waar de tien bv’s volgens informatie uit het kadaster zelf de eigenaar van zijn. Door ondernemers als de broers Kilic naar voren te schuiven als bestuurder van de bv’s hebben ze geen trustkantoor nodig. En daarmee is het klantonderzoek naar witwasrisico’s ook een stuk minder streng.

Toen de branche ontstond in de jaren tachtig was er geen enkele controle op de trustkantoren. Na 9/11, een reeks witwasschandalen en de Panama Papers kwamen er meer regels. Trustkantoren mogen alleen nog opereren met een vergunning van De Nederlandsche Bank. Ze moeten streng controleren of hun klanten niet bezig zijn met witwassen, belastingfraude of financieren van terrorisme.

De strengere eisen maken trustkantoren duurder, en ze moeten meer lastige vragen stellen aan hun klanten. ‘Je moet uren en uren onderzoek doen’, zegt Ewout Langemeijer van Holland Quaestor (de branchevereniging van de trustkantoren in Nederland). ‘We gebruiken allerlei wereldwijde databases. Met zo’n dossier kun je naar het hele plaatje kijken en haal je de risico’s op witwassen er eerder uit. Met de nieuwe wet neemt dat onderzoek voor Holland Quaestor-leden met gemiddeld twintig uur onderzoek per cliënt toe. En daar heb je hooggekwalificeerde functionarissen voor nodig.’

Het beleid lijkt effectief. Het aantal trustkantoren in Nederland daalt. In 2012 waren er driehonderd, in 2016 nog 240. Het aantal brievenbusbedrijven dat trustkantoren onder beheer hebben daalde eveneens, van ruim 25.000 in 2014 naar 21.500 in 2016.

Zijn daarmee de witwasgevoelige constructies uit Nederland verdwenen? Nee, blijkt uit ons onderzoek. Het is eenvoudig om internationale constructies op te tuigen zonder duur trustkantoor dat lastige vragen stelt. Ewout Langemeijer, secretaris van Holland Quaestor: ‘Als je off the record met belastingadviseurs praat, dan zeggen die: waarom zouden we nog klanten naar trustkantoren sturen? Dat is niet per definitie slecht. Het kan een kostenoverweging zijn. Maar wanneer het gebeurt om de strenge WTT-eisen te ontlopen, dan ontstaan de problemen.’

In feite doet een trustkantoor drie dingen voor zijn klanten. Ten eerste het regelwerk. Met de fiscale bouwtekening van een belastingadviseur gaat een trustkantoor als ‘aannemer’ de constructie opbouwen: een vennootschap inschrijven, een bankrekening openen en zorgen dat iemand de boekhouding doet. Ten tweede de brievenbus: voor een KvK-inschrijving is een officieel vestigingsadres nodig – domicilie heet dat in jargon. Vaak is dat het adres van het trustkantoor. En ten derde heeft een brievenbus-bv een officiële bestuurder nodig; trustkantoren zetten hun eigen mensen in als bestuurder van brievenbus-bv’s. De wet bepaalt precies wanneer dit soort werk een trustdienst is waar een DNB-vergunning voor nodig is. Eén manier om de WTT te ontlopen, is wat in de branche ‘knippen’ wordt genoemd. De combinatie van advisering en het bieden van een adres aan een brievenbus-bv is een trustdienst. Maar trek je ze uit elkaar, dan kan hetzelfde resultaat plots veel goedkoper en zonder lastige vragen bereikt worden.

Voordelen van een postbus

Wie zoekt naar ‘Dutch company formation’ struikelt over de online bureautjes die de vele voordelen van een postbus in de polder promoten. Voor een paar honderd euro heb je een bv plus adres. Een van die bedrijven is INCO. Dit soort webshops wordt door de trustbranche met argusogen bekeken, want ze schurken dicht aan tegen trustdiensten waar een vergunning voor nodig is. ‘Ik ken die kritiek’, zegt Dennis Vermeulen (33), directeur van INCO. ‘Het probleem is dat trustkantoren zelf geen verdienmodel meer hebben. De trustbranche kon vrij lang bestaan door de Nederlandse fiscale voordelen te verkopen. Maar de huidige generatie ondernemers gaat daar niet meer voor betalen. Die willen zelf de controle houden. Wij begeleiden ondernemers bij echt internationaal zakendoen, waarbij ze in Nederland ook daadwerkelijk activiteiten gaan ondernemen, precies wat iedereen altijd wil.’

Toch schuurt ook INCO’s werkwijze langs de randen van de wettelijke definities. Het bedrijf geeft buitenlandse ondernemers advies en regelt een adres. Die combinatie is een trustdienst. Vermeulen: ‘Voor een adres verwijzen we klanten door naar (verhuurder van flexkantoren – red.) Regus. En als brievenbus-bv’s op ons eigen adres staan ingeschreven, dan is de afspraak dat we ze alléén domicilie verlenen, zonder andere diensten.’ Op die manier blijft INCO buiten de wettelijke definitie.

En als een hippe start-up met een mooi verhaal eigenlijk een witwascarrousel wil optuigen, haalt hij die er dan uit? Vermeulen zegt van wel. Zijn bedrijf staat niet onder toezicht van DNB, maar valt wel onder de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Ook die wet eist dat ondernemers als Vermeulen hun klanten kennen. Maar het onderzoek is veel minder streng en de toezichthouders komen alleen langs als ze concrete signalen hebben dat de Wwft niet wordt nageleefd.

Het is pas een trustdienst als je naast die adviesdiensten brievenbus-bv’s op je eigen adres inschrijft. Maar dat is nergens voor nodig. De tien aan Rusland gelieerde bv’s in Helmond bijvoorbeeld kochten zelf een pand. Wat ook kan: een adres huren op de snel groeiende markt van flexibele kantoorruimtes. Partijen als Flexas, The Office Operators en Regus hebben al vanaf vijf vierkante meter kantoorruimte in de aanbieding. Ze sturen ook de post door, nemen de telefoon op en geven de kantoorplant water. Zulke secretariële klusjes mogen wél gecombineerd worden met het verhuren van een adres. Maar de lijntjes zijn dun. Als zo’n flexkantoor de post niet doorstuurt maar openmaakt, dan is het wél een trustdienst waar een DNB-vergunning voor nodig is.

Nieuw kantoor

Het Nieuwe Kantoor (HNK) is zo’n concept met ‘werkplekken, kantoorruimtes en vele diensten voor zowel de zzp’er als multinational’, lezen we op de website. Bij de vestiging in Amsterdam-Zuidoost zit Sociedade Start BV. Start is het bedrijf van de grootste voetbalmakelaar van de wereld, Jorge Mendes. In zijn stal zitten Manchester United-coach José Mourinho en Real Madrid-spits Cristiano Ronaldo. Tot vorig jaar had de Portugese voetbalmakelaar de Nederlandse vertakking van zijn bedrijf ondergebracht bij Trust International Management, een trustkantoor met DNB-vergunning. In juni 2017 werd zowel Mourinho als Ronaldo aangeklaagd voor belastingontduiking. Twee maanden later werden de banden met het trustkantoor verbroken en verhuisde Start naar het adres van HNK, blijkt uit KvK-stukken.

De nieuwe bestuurders zijn Eric Davids en de Portugese advocaat dr. Carlos Manuel Teixeira Osório de Castro. Castro stond eind 2017 voor de rechter omdat hij wordt gezien als de architect achter de belastingconstructie van Ronaldo. Ook Davids is geen onbekende van justitie. Hij is eigenaar van First Alliance Trust. Op 6 februari 2007 viel de Nationale Recherche dit trustkantoor in Amsterdam binnen. Het bedrijf zou hebben meegewerkt aan een grote fraudezaak rond de Turkse Kent Bank, waar tientallen miljoenen euro’s zouden zijn verdwenen. First Alliance Trust werd door justitie verdacht van ‘het verhullen van de herkomst van bepaalde gelden’.

Volgens jurist Melis van der Wulp, die de zaak onderzocht, heeft justitie niet kunnen aantonen dat het trustkantoor wist dat het hier om geld ging dat van misdrijf afkomstig was. Uiteindelijk is de zaak niet doorgezet en First Alliance Trust wordt niet langer als verdachte aangemerkt. Van der Wulp concludeerde in 2012 in zijn proefschrift dat in Nederland de kennis van misbruik van Nederlandse trustkantoren internationaal gezien achter loopt. ‘Er was in 2012 zonder meer een gebrek aan kennis over de wijze waarop (en de mate waarin) Nederlandse trustkantoren en de door hen beheerde doelvennootschappen worden misbruikt voor witwassen van misdaadgelden, corruptie of fiscale fraude en terrorismefinanciering.’

Trustkantoren moeten straks volgens de nieuwe trustwet verdergaand cliëntenonderzoek doen. Dat zal ongetwijfeld helpen om vermeende witwassers of terroristenfinancierders eruit te halen. Bij bedrijven als Start heeft dit geen invloed. Zij zijn geen cliënt bij een trustkantoor en vallen daarmee ook niet onder die wet. First Alliance Trust bestaat nog wel, maar heeft volgens het register van DNB geen vergunning meer.

We zoeken de bestuurders van Start op in hun nieuwe kantoor in Amsterdam-Zuidoost. Is dat hun echte werkplek? Bij de ingang van het gebouw worden we door een receptioniste opgevangen. ‘Eric Davids van Sociedade Start? Nee, die is hier bijna nooit. Maar ik kan wel even voor je gaan kijken.’ Ze trekt in het vijf verdiepingen tellende kantoorgebouw de dichtstbijzijnde deur open, loopt nog een kamertje verder en komt vervolgens weer terug. ‘Nee, hij is er niet.’ De receptioniste duikt nog wel een telefoonnummer van Davids op. Maar ook op telefoontjes en e-mails komt geen reactie.

Bedrijven als Start zijn er veel meer. We trokken zo’n 25 adressen van flexibele kantoorpanden door de Kamer van Koophandel en kwamen legio bedrijven tegen die eerder klant waren bij een trustkantoor, maar nu hun brievenbus bij een flexkantoor hebben. Met een beetje zoekwerk is van meerdere van die bedrijven wel een reden te vinden voor trustkantoren om ze als klant te weren. We vonden van omkoping verdachte grondstoffenbedrijven, sjoemelaars met timeshare-appartementen in Mexico en Spanje, en een grote Oost-Europese wapenleverancier.

Alleen als minstens de helft van de bestuurders Nederlands is, mag een bedrijf gebruik maken van de Nederlandse fiscale voordelen en belastingverdragen. En daarom hebben de meeste brievenbus-bv’s een Nederlandse bestuurder nodig. Het optreden als bestuurder namens een buitenlandse klant is een trustdienst, maar alleen als dat professioneel, beroepsmatig gebeurt. Wie één of twee van die functies erbij doet, zoals de supermarktondernemers bij de aan Rusland gelinkte bv’s in Helmond, heeft geen DNB-vergunning nodig.

Dat komt vaker voor, zegt Ewout Langemeijer van Holland Quaestor. ‘Soms hebben klanten een neef of een oude buurman die de bestuurder wordt. Het kan ook zijn dat een multinational volledige controle wil hebben. Zij regelen hun trustdiensten gewoon intern. Dat kan ook te maken hebben met het feit dat de meeste banken selectief zijn in de samenwerking met trustkantoren.’

Holland Quaestor merkt dat banken steeds moeilijker doen bij het openen van een bankrekening voor klanten van trustkantoren, vanwege de witwasrisico’s. ING doet sinds vorig jaar helemaal geen zaken meer met de trustbranche. Langemeijer: ‘Dus klanten zeggen: ik wil geen trustkantoor, ik zet er wel een mannetje neer en dan kan ik opeens wel weer bij de bank terecht.’ In ons onderzoek kwamen we meerdere grote Oost-Europese vastgoedfondsen en internationale hotelketens tegen die het trustkantoor hebben ingeruild voor eigen personeel.

Ontwijken wetgeving

Het ontwijken van de trustwetgeving om buiten het zicht van de toezichthouder te blijven, blijkt dus doodeenvoudig. Een adresje bij het flexkantoor, een vage kennis als directeur, een adviseur die zorgt dat hij precies buiten de definitie van trustkantoor valt en voilà, je brievenbusbedrijf is geopend. Zonder duur trustkantoor, zonder lastige vragen. En het is nog makkelijker om een bankrekening te krijgen ook.

Verschillende diensten gebruiken die samen het werk doen van een trustkantoor is ook nog eens volkomen legaal. Tenzij die verschillende dienstverleners nauw met elkaar samenwerken om doelbewust de Wet Toezicht Trustkantoren te ontlopen, zegt Melis van der Wulp. ‘Dan heb je een situatie waarbij de dienstverlening van deze bedrijven afzonderlijk niet, maar gezamenlijk wél als trustdienstverlening wordt aangemerkt. Bedrijven die dit doen lopen het risico dat DNB handhavend zal willen optreden.’ Maar voor toezichthouder DNB is het lastig te bewijzen dat die banden er zijn. Het gevolg: veel bedrijven goochelen met functies en locaties, zodat hun onderlinge relatie achter een rookgordijn verdwijnt. Wie er altijd al van droomde ooit bestuurder te zijn van een miljoenenbedrijf – al is het maar op papier – kan zich aanmelden bij de firma Paterson & Jackson. Het bedrijf is opgericht in Engeland, maar heeft een adres bij een flexkantoor in Amsterdam. De directeur van Paterson & Jackson is ook directeur van financieel adviesbureau Orange Point, dat onder meer adviseert over oprichting van Nederlandse bv’s. Wie voor zijn postbus-bv een adres nodig heeft, wordt op de site van Orange Point doorverwezen naar ‘bedrijven als’ Dayoffice.co. Deze website verhuurt onder meer het Amsterdamse flexkantoor waar Orange Point en Paterson & Jackson zelf zitten. De eigenaar van Dayoffice.co is een commanditaire vennootschap in Purmerend, waar Paterson & Jackson weer vennoot van is.

Advisering, huisvesting en het regelen van bestuurders in één. Dat is toch een trustkantoor? ‘Helemaal niet’, reageert de directeur. ‘Wij runnen een fintech-bedrijf dat voor verschillende diensten vraag en aanbod bij elkaar brengt. Bijvoorbeeld voor Engelse klanten die naar Nederland willen komen vanwege Brexit. Wij hebben niets te verbergen. We hebben zelfs met DNB gesproken om te checken of ons bedrijfsplan aan alle eisen voldoet. De uitdaging is dat het bedrijfsmodel van traditionele trustkantoren niet meer werkt. En dat DNB zoekende is naar de nieuwe structuur waar nieuwe fintech-bedrijven zoals dat van ons aan moeten voldoen. Daar willen wij graag aan meewerken.’

Investico werkt altijd samen met andere media. Zo versterken we de onderzoeksjournalistiek in Nederland.

Lees meer over ons

We kwamen meer voorbeelden tegen van bedrijven die losjes met elkaar verbonden zijn. Eric Davids is naast directeur van Start ook directeur van een financieel adviesbureau en een boekhoudkantoor. Een andere bestuurder met meerdere petten is Mark Hoogstad. Deze 63-jarige Rotterdammer is naast (mede-)eigenaar van een administratiekantoor en een belastingadviesbureau ook bestuurder van de Nederlandse bedrijven van de steenrijke Spaanse familie Carceller. Die bedrijven houden kantoor in een pand aan de Amsterdamse Keizersgracht, dat wegens verbouwing leegstaat. Grootvader Carceller, minister van Handel tijdens het bewind van Franco, legde de basis van het familiefortuin. De familie is onder meer eigenaar van bierimperium Damm en werd in Spanje beschuldigd van belastingfraude. De zaak werd uiteindelijk afgedaan met een schikking van ruim honderd miljoen euro. De heisa over de trustkantoren in z’n algemeenheid en de ontwikkelingen in de fiscaliteit waren voor de familie de reden om het anders te gaan doen en bij trustkantoor Intertrust weg te gaan, laat Hoogstad weten.

Dat buitenlandse bedrijven zonder de hulp van de trustsector Nederlandse bv’s gebruiken en zo de trustwet ontwijken, is niet nieuw. Beny Steinmetz, een steenrijke Israëlische diamantentycoon, bezit in Nederland al jaren een kerstboom aan bedrijven. Steinmetz is geen onomstreden ondernemer. Hij werd in 2016 gearresteerd omdat de Zwitserse en Amerikaanse autoriteiten hem verdenken van omkoping in Guinee. Vorig jaar zomer werd hij opnieuw opgepakt. Toen op verdenking van witwassen en omkoperij. Beide onderzoeken lopen nog. Volgens het Israëlische dagblad Globes zou hij in Kazachstan ambtenaren hebben omgekocht. Steinmetz is, kortom, een klant waar trustkantoren extra goed naar zouden kijken.

Via een Nederlandse bv in de Bijlmer stak Steinmetz in 2007 tien miljoen dollar in de Khan Shatyr. Dat is een kolossaal tentvormig gebouw in Astana, waar Kazachen bij temperaturen tot -30°C in T-shirt de inpandige shopping mall of het stadspark kunnen bezoeken, of naast een waterval op een strandstoel in het indoor beach resort kunnen liggen. Maar die lening zal vermoedelijk nooit worden terugbetaald, ‘vanwege de crisis in Kazachstan’. Die bijzin komt jaar na jaar terug in de jaarverslagen van de Nederlandse bv. In het laatste uitgebreide jaarverslag dat in de Kamer van Koophandel is terug te vinden, dat van 2014, blijkt dat de bv in de Bijlmer een voorziening heeft genomen voor het bedrag van de hele lening. Een duidelijk signaal dat het geld niet meer terugkomt. Zo’n nooit terugbetaalde lening kan volgens financieel experts die we spraken echter ook een manier zijn om steekpenningen te betalen. Daarvan is in het geval van de Nederlandse Steinmetz-bv absoluut geen sprake, benadrukt de woordvoerder van de Beny Steinmetz Group (BSG)Netherlands. ‘Dat BSG de lening in rook ziet opgaan heeft te maken met de crisis in Kazachstan en heeft niets te maken met een omkoopschandaal. De schuld aan de partij in Kazachstan is nog steeds opgenomen in de boeken van BSG. Ook bij de tegenpartij staat de schuld nog steeds vermeld als schuld.’

De Israëliër Steinmetz opereert al meer dan vijftien jaar vanuit Nederland. Hij werkt zonder trustkantoor, maar regelt zijn zaken in Nederland via een handvol medewerkers die hij als directeur van zijn bedrijven inzet. De constructie is legaal. Maar omzeilt de nieuwe wetgeving die de trustsector transparanter en alerter op fraude zou moeten maken. Een trustkantoor had mogelijke omkoping in Kazachstan grondig moeten controleren. Die check ontbreekt nu.

Branchevereniging Holland Quaestor is blij met de strengere wetgeving. ‘Het zorgt ervoor dat wij, als gereguleerde trustkantoren, een schoon klantenbestand krijgen. Maar het is natuurlijk wel gek dat je er zo simpel omheen kunt werken.’ Het ontwijken van de trustwet is niet nieuw, maar door de nieuwe trustwetgeving groeit de schaduwtrustsector. Ewout Langemeijer: ‘Er ontstaat een scheiding tussen wat zich in het licht en wat zich in het donker afspeelt. En de nieuwe wetgeving zorgt ervoor dat de wereld in het donker groeit.’